αισιοδοξία ή οπτιμισμός

Κοσμοθεωρία που δέχεται ότι ο κόσμος είναι ωραίος και καλός, όπως η ψυχική διάθεση που βλέπει τα πράγματα από την καλή τους πλευρά και ελπίζει ότι όλα θα έχουν καλό τέλος. (Φιλοσ.) Ως φιλοσοφικός όρος (optimismus, από τη λατ. λέξη optimus που σημαίνει βέλτιστος) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους ιησουίτες το 1737 σε περιοδικό τους σύγγραμμα που εκδιδόταν στη γαλλική πόλη Τρεβού. Η γαλλική Ακαδημία δέχτηκε τον όρο το 1762. Με την κοσμολογική-μεταφυσική σημασία ο όρος σημαίνει ότι ο κόσμος που υπάρχει, ως δημιούργημα του Θεού, είναι ο καλύτερος από τους δυνατούς να υπάρξουν. Ο Λάιμπνιτς δεν αρνείται την ύπαρξη του κακού στον κόσμο, αλλά τη θεωρεί απαραίτητη για την αρμονική διάταξη του συνόλου. Με την οντολογική σημασία ο όρος δηλώνει ότι καθετί που υπάρχει στο σύμπαν είναι καλό και αγαθό. Όλοι οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Δημόκριτος, ο Επίκουρος, οι Στωικοί είναι αισιόδοξοι. Το ίδιο και οι νεότεροι φιλόσοφοι Τζορντάνο Μπρούνο, Λάιμπνιτς, Σπινόζα, Καντ, Σλαϊερμάχερ, Γιακόμπι, Σέλινγκ, Γκέτε κ.ά. Με την πολιτιστική σημασία ο όρος σημαίνει ότι η εξέλιξη του πολιτισμού προάγει την ανθρωπότητα συνέχεια προς το καλύτερο. Αισιόδοξοι με αυτή την έννοια είναι ο Λέσινγκ, ο Χέρντερ, ο Φίχτε, ο Χέγκελ και ο Μαρξ. (Θεολ.) Ο χριστιανισμός, όπως φαίνεται από τις διδασκαλίες της χριστιανικής θρησκείας σχετικά με τον κόσμο και τον προορισμό του ανθρώπου, ασπάζεται την αισιόδοξη αντίληψη. Ο κόσμος ως δημιούργημα του Θεού, που είναι αρχή κάθε αγαθού, είναι σε όλα τέλειος. Με το προπατορικό αμάρτημα και την πτώση των πρωτοπλάστων διαταράσσεται η απόλυτη τάξη και αρμονία, αλλά με την ευεργετική επέμβαση του Θεανθρώπου ο άνθρωπος θα ελευθερωθεί ολοκληρωτικά από την αμαρτία και τον θάνατο και θα επιστρέψει κοντά στον δημιουργό του. Η χριστιανική α., όπως φαίνεται, βασίζεται στην πίστη ότι και το κακό στο τέλος γίνεται το βασικό αίτιο για την επικράτηση του καλού.